بیمه مهندسی و انرژی: راهکاری جامع برای پوشش پروژه‌های بزرگ صنعتی و زیرساختی
بیمه‌های مهندسی و انرژی در دنیای امروز نقش کلیدی در مدیریت ریسک پروژه‌های عمرانی، صنعتی، نفت، گاز و انرژی ایفا می‌کنند؛ پروژه‌هایی که با سرمایه‌گذاری‌های کلان و ریسک‌های متعدد همراه‌اند. استفاده از این بیمه‌های تخصصی می‌تواند امنیت مالی پروژه‌ها را تضمین کرده و خسارات ناشی از حوادث پیش‌بینی‌نشده را جبران نماید.
در این مقاله به بررسی جامع بیمه مهندسی و انرژی، انواع پوشش‌ها، مدت زمان قراردادها و کاربرد آن در صنایع بزرگ می‌پردازیم.
بیمه مهندسی و انرژی چیست؟
اصطلاح بیمه مهندسی و انرژی به مجموعه‌ای از بیمه‌نامه‌ها اطلاق می‌شود که برای پوشش دادن ریسک‌های مرتبط با پروژه‌های مهندسی، ساخت، نصب و بهره‌برداری از تأسیسات حوزه انرژی طراحی شده‌اند. این بیمه‌ها در دو گروه اصلی قرار می‌گیرند:
- بیمه‌های مهندسی
- بیمه‌های انرژی
این پوشش‌ها برای پروژه‌هایی کاربرد دارند که دارای سرمایه‌گذاری بالا و ریسک‌های پیچیده فنی هستند.
انواع بیمه‌های مهندسی
بخش مهندسی در ساختار بیمه‌های پروژه‌ای، انواع متنوعی از پوشش‌ها را شامل می‌شود:
بیمه تمام خطر پیمانکاران (CAR)
- موضوع: پروژه‌های عمرانی مانند ساخت ساختمان، پل، سد و جاده
- دوره پوشش: از آغاز پروژه تا پایان تحویل
- خطرات: زلزله، آتش‌سوزی، رانش زمین، خطای انسانی، سرقت تجهیزات
بیمه تمام خطر نصب تجهیزات (EAR)
- موضوع: نصب و راه‌اندازی ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی
- کاربرد: در پروژه‌های نیروگاهی، کارخانه‌ای و نفت و گاز
- ریسک‌ها: نقص طراحی، اشتباهات نصب، آسیب تجهیزات در حین مونتاژ
پوشش خرابی ماشین‌آلات (MB)
- موضوع: خرابی ناگهانی و پیش‌بینی‌نشده ماشین‌آلات فعال
- مخاطب: کارخانه‌ها، واحدهای تولیدی، صنایع سنگین
- مثال: از کار افتادن موتورخانه یا ژنراتور تولید
بیمه تجهیزات الکترونیکی (EEI)
- موضوع: دستگاه‌های الکترونیکی حساس مثل سیستم‌های مخابراتی و پزشکی
- ریسک‌ها: نوسانات برق، حریق، رطوبت، آسیب فنی
- دوره: معمولاً سالانه و قابل تمدید
بیمه ماشین‌آلات پیمانکاری (CPM)
- کاربرد: برای ماشین‌آلات عمرانی مانند لودر، بیل مکانیکی و جرثقیل
- دوره پوشش: هنگام استفاده در پروژه، در محل نگهداری یا حین حمل‌ونقل
- خطرات: تصادف، آتش‌سوزی، واژگونی، سرقت
خدمات بیمه‌ای در حوزه انرژی
در بخش انرژی، تمرکز روی پروژه‌های حوزه نفت، گاز، پتروشیمی و برق است. این بیمه‌ها به دلیل پیچیدگی پروژه و حساسیت منابع طبیعی، به‌صورت دقیق طراحی می‌شوند.
پروژه‌های خشکی
شامل پالایشگاه‌ها، پتروشیمی‌ها، نیروگاه‌ها، خطوط انتقال نفت و گاز
پوشش‌ها: خسارت به تجهیزات، انفجار، وقفه در فعالیت، مسئولیت مدنی
پروژه‌های فراساحلی (Offshore)
پوشش سکوهای نفتی، دکل‌های حفاری، خطوط لوله دریایی
خطرات: طوفان، برخورد کشتی، نشت نفت، آلودگی دریا
بیمه وقفه در فعالیت (Business Interruption)
- پوشش زیان مالی ناشی از توقف پروژه یا تولید
- فعال در هر دو گروه انرژی خشکی و فراساحلی
- همزمان با بیمه بهره‌برداری ارائه می‌شود
مدت زمان بیمه‌نامه‌های مهندسی و انرژی
طول عمر قراردادهای بیمه‌ای وابسته به نوع پروژه و فاز اجرایی آن است:
- بیمه بهره‌برداری تأسیسات انرژی: معمولاً یک‌ساله و تمدیدپذیر
- بیمه پروژه‌های عمرانی (CAR): ۶ ماه تا ۳ سال
- بیمه نصب تجهیزات (EAR): معمولاً کوتاه‌تر، چند هفته تا یک سال
- ماشین‌آلات و تجهیزات فعال (MB و EEI): قرارداد سالانه با تمدید
- پروژه‌های انرژی (ساخت و بهره‌برداری): از چند ماه تا ۵ سال، بسته به حجم پروژه
برخی قراردادها شامل دوره نگهداری (Maintenance Period) نیز هستند که بعد از تحویل پروژه، خسارات محدود و مشخصی را همچنان پوشش می‌دهند.
معیارهای انتخاب بیمه مهندسی و انرژی
در انتخاب بیمه‌نامه در پروژه‌های صنعتی باید نکات زیر رعایت شود:
- تحلیل دقیق ریسک فنی و مالی
- ارزش پروژه، مدت زمان اجرا، موقعیت جغرافیایی
- مشاوره تخصصی با کارشناس بیمه
- سوابق خسارت شرکت بیمه‌گر
- ترکیب پوشش‌های مختلف برای پروژه‌های پیچیده (مثلاً CAR + MB)
به‌کارگیری بیمه‌های تخصصی در حوزه مهندسی و انرژی، تنها یک انتخاب نیست؛ بلکه یک ضرورت است. این پوشش‌ها نه‌تنها ریسک‌های مالی و فنی پروژه‌ها را مدیریت می‌کنند، بلکه به تداوم کار، حفظ منابع و اطمینان سرمایه‌گذاران کمک می‌کنند.
با انتخاب آگاهانه بیمه مهندسی و انرژی، می‌توان در برابر خسارات پیش‌بینی‌نشده ایمن ماند و موفقیت پروژه را تضمین کرد.